මාක්ස් සජීවීකරණය - නන්දන වීරරත්න කතාව

එසේනම් නිදහස වෙනුවට අවශ්‍ය ව ඇත්තේ සදාචාරයකි! 

නන්දන වීරරත්න සහෝදරයා විසින් ලාංකික වමේ අඳුරු ගුප්ත අන්තර්ගතය (fantasmatic) නිර්භීත ව එළිදරව් කිරීමට උත්සාහ ගන්නා බව පසුගියදා සර්පයාගේ වැඩේ දී  කල කතාව ඔස්සේ වැටහී යයි. එම 'දැනුම' මට යථ කි (එම යථාව යම් දුරකට අප විසින් පසුගිය කාලය තුල සංකේතනය කරමින් සිටිමු). තමාගේම කළුවර සම්බන්දයෙන් එවන් නිර්භීත බවක් මා මිට පෙර වමේ කතා තුළ දැක තිබුනේ නැත. අවම වශයෙන් නන්දන සහෝදරයා මා මිට පෙර දැක තිබුණේ ද නැත.  මට මෙම සදාචාර ගැටලුව වරක් මතුවුනේ අශෝක හඳගම ගේ සිනමා පටයක් වූ 'ඇගේ ඇස අග' බැලුව දවසේය (චිත්‍රපට සිය දහස් ගණනක් නරඹා සිටි මාගේ ළඟම මිතුරෙක් මගෙන් ඇසුවේ 'මොකක්ද බං අර හඳය කරලා තියෙන්නේ' යනුවෙනි). අශෝක හඳගම වික්ටෝරියානුවෙක්ද යන්න මම නොදනිමි. නමුත් මොන ලිංගිකත්වය ඔහු චිත්‍රපට තුල මතු කලත් යම් දෘෂ්ටිමය ගැටළුවක් විසින් ඔහුගේ චරිත නිරුපණය දුර්වල කරන බව මට වැටහුණි (එම තත්වය බුඩී කිර්තිසේන තුල නැති බවත් මට පෙනෙන කරුණකි). ඉහත චිත්‍රපටය දිගහැරුණු සන්දර්භය තුල හඳගම නිශ්චිත අරගලකරුවෙක් ලෙස මට හඳුනා නොහැකි විය. නමුත් වෙනත් අර්ථයකින් ඔහුගේ නිර්මාණ ඉදිරිගාමී නොවේ යැයි මම නොකියමි. සමාජ ප්‍රගමනයේදී ඔහු වැදගත් නිර්මාණ කරුවෙකි. එවෙලෙහි මා තුල ඇතිවුන ඇතැම් ප්‍රශ්න මා විසින් ත්‍රිමාණ වෙබ් අඩවියේ ලියා තැබුවේය. නමුත් ඇත්ත වශයෙන් විවෘත මනසකින් මෙම මෝඩ වික්ටෝරියානු කුහක බවට අභියෝග කරන්නේ කේ. කේ. බව මා නොපැකිලව පිලිගනිමි. ඒ අතින් ඔහුගේ ව්‍යායාමය පුරෝගාමිය. මගේ මතය සමන් ගේ (මෙන්ම නන්දනගේ) මතයෙන් තරමක් වෙනස් වුවද මම ද ඔහුගේ අරගලය තුළ සිටිමි. ඔහුගේ අරගලය ලාංකික සාතිශය බහුතරයකගේ ද අරගලය විය හැකිය යන්න මම අවංකව සිතමි. අද දවසේද අප සුද්දාගේ සදාචාරයට කඹුරන බව මාගේ වැටහීමයි. මම කියන්නේ මෝඩ සුද්දා එදත් පටලවා ගත්තා සේම අද ද පටලවා ගෙන ඇති බවයි. ඇත්ත වශයෙන් ඔබගේ පොත එළිදැක්වීමට ආවානම් හොඳ යැයි දැන් මට සිතේ. සමන්ගේ ප්‍රස්තුතයට වඩාත්ම අදාලව කතා කළේ නන්දන සහෝදරයා ය.  

සාමාන්‍යයෙන් දේශපාලන කතිකාව තුළ විජිතකරණ ක්‍රියාව හරහා බටහිර ජාතීන් විසින් අප මත පටවා ගිය ඔවුන්ගේ සමකාලින (යල් පැනගිය) ආකල්ප නැවත සලකා බැලීම හඳුන්වන්නේ 'නිර්-යටත්විජිතකරණය' (de-colonization) යනුවෙනි. යල් පැනගිය යනුවෙන් කියන්නේ බටහිර ජාතින් විසින්ම එම පැරණි ආකල්ප වෙනස් කරමින් ඇති නිසාය. එම අර්ථයෙන් ගත්විට සමන් ලාංකික අර්ථයෙන් පුරෝගාමී නිර්-යටත්විජිතකරණීය අරගලකරුවෙකි (decolonizing rebel). සාහිත්‍යකරුවෙකි. මා හිතන අයුරින් අප රුෂ්ඩි හෝ මාර්කේස් අධ්‍යනය කරන දුරෙන්ම කේ. කේ. ද අධ්‍යනය කල යුතු යැයි හැඟේ. සුද්දන්ගේ ලිංගිකත්ව ගැටලුවේ අප සිරගත විය යුතු නොවේ. නමුත් සුද්දාගෙන් නිදහස් වූ පළියට අප සුද්දාට පෙර පැවති පුර්ව නුතන සමාජයේ සාරයක් හෝ සෞන්දර්යයක් වෙත යා යුතු නැති බව ෆැනොන් යෝජනා කරයි. නන්දන මතු කරන උඩරට එක ගෙයි කෑම සෞන්දර්යකරණය කිරීම ඇතැම් විට ඉහත තත්වය වෙත යෑමේ පුර්ව රෝග ලක්ෂණ විය හැක (සයිමන් නවගත්තේගම නැවතුනේ ප්‍රේතයින් යක්ෂයින් අතරය). නමුත් ඔහු මතු කරන කරුණු ඉතාමත් වැදගත් වන අතර ඒවා අප ප්‍රති-විජිතකරන විමුක්ති සන්දර්භයක නැවත සාකච්චා කළ යුතුව ඇත. තවත් වැදගත් යමක් කිව යුතුව ඇත. වික්ටෝරියානු ආකල්ප වලින් මිදෙන අප නැවත බටහිර ආශා උගුලේ ද (වෙළඳපළ, අර්චන බව) නොවැටිය යුතු බව මගේ මතයයි. 
  

විමුක්ති සටන්කරුවන් විසින් සමාජීය කල යුතු ගැහැණිය පෘතුගීසි කසාදය ඔස්සේ තමාගේ ගෙදර ගොස් තබා ගැනීම සහ එසේ තබා ගැනීම වෙනුවෙන් විමුක්ති ව්‍යාපාර ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ (පාවා දීමේ) කොටස ඉතා වැදගත්ය. නමුත් මා කිසිදු හේතුවක් මත තම මිතුරාගේ (සටන්කරුවා, අසල්වැසියා) බිරිඳ හෝ පෙම්වතිය සමග නිදාගැනීම කිසිසේත්ම අගය කරන්නේ නැත. මොකා කලත් මොන න්‍යායට එය හරි ගියත් මට එය පිලිකුල්ය (තනිකර පුද්ගලික අදහසකි). එතැනදී අපට කාන්ටියානු සදාචාරයක් තිබිය යුතුය. යුතුමය. එය වික්ටෝරියානු ප්‍රශ්නයක් නොවේය. මා හිතන හැටියට එන්. එම්. වැනි අය ගැන විස්තර අසන විට මා ක්ෂිතියට පත් වුවේ ඒ නිසා විය හැකිය. මොන තත්වයක් උඩ වුව ද තමාගේ ක්‍රියාවෙන් අනෙකා වේදනාවට පත් වේ නම් තමා වෙත එන වරදකාරීත්වය තුලින් එම ක්‍රියාව කරන මම විසංයෝජනය වන බව මම විශ්වාස කරමි. එම 'වරද' කර ලබන සතුට ට වඩා සදාචාරය තුලින් ලබන හිස්බව මට වටී. වෙනත් අයෙක් ආදරය කරන ගැහැණියක් සමග බුදියා ගැනීම යනු මහා ලොකු වීර ක්‍රියාවක් නොවේ. එතැනදී අපට ආශාව කැපකිරීමට සිදුවේ යන්න මගේ යෝජනාවයි. නන්දනගේ කතාව තුල ඔහුට ම තේරෙන දයලේක්තික භාෂාවෙන් කිව්වොත් සිදුව ඇත්තේ මෙවන් දෙයකි. අප ඉදිරියේ ඇත්තේ එන්. එම්. පන්නයේ ප්‍රශ්නයක් නම් එවිට පැරණි මෙන්ම සමකාලින වමට ද අවශ්‍යව ඇත්තේ වික්ටෝරියානු නිදහසට වඩා සදාචාරයකි. හිරේ නොගිය එන්. එම්. සෙල්ලක්කාර කමට එසේ කරන විට ලෙස්ලි ට කුමක් සිතේද යන්න මට සිතාගත නොහැක (වන සත්තු වාමාංශිකයින් වුවේ කෙසේද යන්න අප විප්ලවයට කලින් පහදා ගත යුතු නොවේද?)

ඔහු කියන පරිදි හිරෙන් නිදහස් වන විමුක්තිකාමියා කරන්නේ ගැහැණියක් පසුපස යාම නම් අප ඉන්නේ Shawshank Redemption (1994) නම් චිත්‍රපටයටත් වඩා පහලිනි. Shawshank හි මිතුරන් දෙදෙනා නිදහස් වූ වහාම යන්නේ ගණිකා මඩමක් සොයා නොවේ. ඇත්තටම තමා සිරගෙදර ඇතුළදී පරිකල්පනය කල නිදහස් ජීවිතය සොයා ය (ex-timacy). ටොඩ් මැගෝවන් කියන පරිදි යම් වැඩක් (work) සොයා මිස විනෝදය සොයා නොවේය. ඇන්ඩි තේරුම් ගත් පරිදි හිරෙන් පිටදී මැරෙන්නට සිදුවන්නේ වැඩ සංස්කෘතිය (working culture) හා බද්ධ නොවුනහොත්ය (රැදිවියන් හට යම් යම් වැඩ උගන්වන්නේ මේ නිසාය). ඔහු නිදහස කියා යන්නේ පැරණි බෝට්ටු අලුත්වැඩියා කරන්නටය (නො-නිදහසකටය). තමාගේ යහළුවාගේ පෙම්වතිය සමග හොරෙන් යහළුවී අර මුල් පෙම්වතා ට හොරෙන් බයිසිකල් වල නැගී එහෙ මෙහෙ යමින් එකට සිටීම තුල 'විදින්නේ' නිදහසක් නොව විපරිත වේදනාවකි (අශ්ලීල විනෝදයකි). ඊට අමතරව අර පැරණි පෙම්වතාට උසුළු විසුළු කිරීම ද කරයි. එය විපරිත විනෝදයකි (එය අයිති වන්නේ පොනෝග්‍රැෆි වල cuckold කාණ්ඩයටය). එන්. එම්. වුව ද විවියන් වුව ද සත්‍යය එය ය. මෙම විපරීත බව ට ලොල් කිරීම වික්ටෝරියානු ගැටළුවක් වන්නේ කෙසේද යන්න මට පැහැදිලි නැත. ඉතින් ඔබ ඉල්ලා සිටින්නේ එම නිදහසද? එය එසේනම් එතැන අප නැත...

වමේ ලිංගික නිදහස ගැන මහා ලොකු දේශනා මේ යුගයේ ඉස්මතු වන වේගයෙන්ම වමේ සදාචාරය ගැන වැඩිපුර කතා නොකරන්නේ මන්ද යන්න ගැටළුවකි. ගමෙන් අවුත් තමාට සෙවන දුන් විමුක්ති ව්‍යාපාර විනාශ කිරීමට තරම් නරුම බවක් ඔවුන් අත්කර ගත්තේ කෙසේද යන්න සාකච්චා කිරීමද ඉහත සදාචාර ප්‍රස්තුතයට ම වැටෙන මාතෘකාවකි. එවැනි නපුරක් ආදරය වන්නේ කෙසේද යන්න අප Phantom Thread (2017) නම් චිත්‍රපට ය ඔස්සේ කතා කළේ එබැවිණි. මැගෝවන් කියන පරිදි වැඩ සංස්කෘතියක සිටින (අධ්‍යනය) සිටින සංවිධානයකට අවුදින් විනෝද සංස්කෘතියක් එහි නිර්මාණය කිරීම සමස්ථ අර්ථයෙන් ගැටළුවක් නොවන්නේ කෙසේද? විවියන් ලා එන්. එම්. ලා මෙන් මිනිස් සදාචාරය බල්ලාට දැමු වමෙන් ඇති වැඩේ කුමක්ද? මා සිතන හැටියට ධනේශ්වරයට මීට වඩා සදාචාරයක් තිබී ඇත. ජිවිතයේ ඇතැම් විට එක් ගැහැණියකට පමණක් කිරීම වෙනුවෙන් මිනිසා ඇදවැටෙන (fall) ආත්මීය ආදරය නන්දන විග්‍රහ කරන්නේ කෙසේද? එවන් උත්තරීතර ආදරයක් යම් මිනිසෙක් යම් ගැහැණියකට කරන්නේ නම් (අපි මදකට ලෙස්ලි යැයි සිතමු) එවන් මිනිසෙකුගේ ගැහැණිය සමග වුවද, සමස්ත මානව වටිනාකම් අමතක කරමින්, අනේකත්වය අමතක කරමින්, විමුක්ති අරගලය තුළ නිදා ගන්නවාද? වැදගත් වන්නේ වමේ භෞතිකවාදය (materialism) තුළ භෞතික ශරීරයෙන් (organic body) ශ්‍රුකානු පිටකිරීම පමණක්ද?  ඔයාලම ආශා කරන 'ගුරු ගීතයේ' දුයිෂෙන් අල්තිනායි ට එසේනම් එසේ නොකළේ මන්ද? දුයිෂෙන්ටත් ඒ වෙනවිට කිසිම ස්ත්‍රී පරාණයක් සිටියේ නැත. ඔහු කළේ වැඩ කිරීම පමණයි (තෘප්තිය මිනිස් ආත්මය කර පැමිණෙන්නේ වැඩ කිරීම තුලින් බව මැක්ගොවන් ට පෙර ලොවට පෙන්වා දුන්නේ මහත්මා ගාන්ධි ය). 

කෙසේ වුවද, නන්දන විසින් විමසන කරුණු වල වැදගත් කම ඉහත කරුණු විසින් නිශේදනය නොකරන බවත් මෙහිදී සඳහන් කරනු කැමැත්තෙමි. ඔබ ඔබගේ කොටස ඔබ දැන් කර ඇත. අප අපගේ කොටස කරන්නම්.  අපට කර ගැනීමට බැරිවූ දෙයක් ඔබ විසින් කර ඇත.